Afkoopverbod
Waardeoverdracht kleine pensioenen naar privépotjes niet mogelijk
De overheid wil voorkomen dat mensen die vaak van baan wisselen, geen of weinig pensioen opbouwen. Daarom mogen pensioenfondsen en verzekeraars kleine pensioenen niet meer afkopen. Deze regelgeving houdt echter geen rekening met startende zzp’ers of werknemers zonder pensioenregeling. “Dat waardeoverdracht naar privépotjes niet mag, is best vreemd.”
De laatste jaren wisselen mensen vaker van baan en werken ze korter bij dezelfde werkgever. “We zien dat de generatie die nu zo’n tien à vijftien jaar actief is op de arbeidsmarkt, veel jobhopt”, vertelt Arjan Vaes, pensioenadviseur bij Robbe. “Dat komt ook doordat werkgevers steeds minder vaak een vast contract aanbieden. Bedrijven werken vaker met een flexibele schil en tijdelijke contracten.”
Dat heeft als gevolg dat werknemers bij verschillende werkgevers, en dus bij verschillende pensioenuitvoerders, kleinere pensioenen opbouwen. Omdat de administratiekosten voor deze kleinere pensioenen in verhouding erg hoog zijn, kochten pensioenuitvoerders ze vaak af. Daarbij krijgen mensen het pensioenbedrag in één keer tussentijds uitbetaald. “Veel werknemers vinden zo’n afkoopsom wel lekker, want ze krijgen in één keer een behoorlijk bedrag op hun bankrekening gestort. Maar dat geld gaat meestal op aan het dagelijks leven en wordt zelden opzijgezet voor later. Zo bouw je dus maar weinig of geen pensioen op en kan er een pensioengat ontstaat”, legt Vaes uit.
Leuke aanvulling
Om dat te voorkomen mogen kleine pensioenbedragen vanaf 2019 niet meer in één keer worden uitbetaald aan iemand die nog niet met pensioen is. Het pensioenfonds of de verzekeraar kan zo’n klein pensioen samenvoegen en onderbrengen bij de pensioenuitvoerder waar iemand op dat moment zijn pensioen opbouwt. “Het is regelend recht, dus de pensioenuitvoerder mag ervoor kiezen om de waarde van het kleinere pensioen over te dragen, maar kan het ook gewoon laten staan. In de markt zien we echter dat deze waardeoverdracht meestal wel gebeurt. De ontvangende partij moet hier aan meewerken en mag het niet weigeren.”
Op Mijnpensioenoverzicht.nl is te vinden bij welk pensioenfonds en/of bij welke verzekeraar iemand zo’n kleiner pensioen heeft opgebouwd. Het gaat daarbij om pensioenbedragen tussen € 2 en € 484,09 bruto per jaar. “Die kleine bedragen lijken niet zo veel, maar tien keer een klein pensioen is bij elkaar toch een leuke aanvulling op de AOW”, vindt Vaes. “Stel dat iemand bij het wisselen van werkgever elke keer zijn kleine pensioen laat afkopen, dan zou het totaal met zeven à acht werkgevers al zo’n 20% van zijn pensioenuitkering bedragen.”
Grote groep
Vaes vindt de Wet waardeoverdracht klein pensioen, zoals de nieuwe regeling officieel heet, een goede zaak. “Maar deze regeling houdt geen rekening met werknemers zonder pensioenregeling. Niet bij iedereen maakt een werknemerspensioen namelijk deel uit van de arbeidsvoorwaarden”, vertelt Vaes. “Ook mensen die zzp’er worden, vallen buiten deze regeling. En dat terwijl Nederland ruim 1,2 miljoen zzp’ers telt en deze groep steeds groter wordt.”
De wet schrijft voor dat waardeoverdracht van kleine pensioenen alleen mogelijk is naar een andere pensioenuitvoerder. “Dat betekent dat waardeoverdracht naar een privépotje niet mag, omdat bijvoorbeeld een lifecycle-fonds strikt juridisch gezien geen pensioenuitvoerder is. Dat is best vreemd, want een bancaire lijfrentebeleggingsrekening is voor zzp’ers en werknemers zonder pensioenregeling juist een mogelijkheid om toch pensioen op te bouwen.”
Zo’n bancaire lijfrente kan ook een oplossing bieden als de waardeoverdracht ongunstig is. “Dat kan voorkomen als een pensioenbedrag van een garantieregeling naar een beschikbare-premieregeling verhuist”, legt Vaes uit. “Dat zal in ongeveer 20% van de gevallen aan de orde zijn. De waardeoverdracht is niet te voorkomen, maar wel te repareren – bijvoorbeeld door vermogen op te bouwen aan de hand van beleggingen binnen lifecycle-fondsen. Klanten kunnen hiervoor uiteraard bij ons terecht.”
Goed doel
Het afkoopverbod geldt niet voor kleine pensioenen die zijn opgebouwd voor 1 januari 2018. “Afkopen kan gevolgen hebben voor huur- en zorgtoeslag en voor uitkeringen als de WW”, waarschuwt Vaes. “Zo’n afkoopsom is een eenmalig bruto bedrag dat in een jaar ter beschikking komt. Daardoor komt het bruto inkomen in het jaar van afkoop hoger te liggen. Dat kan tot gevolg hebben dat er in dat jaar te veel toeslag of uitkering is ontvangen en dat er terugbetaald moet worden. Klanten kunnen de belastingpraktijk van Robbe hiervoor mee laten kijken.”
Heel kleine pensioenen van maximaal € 2 bruto per jaar komen sinds de invoering van de nieuwe wet te vervallen. Pensioenuitvoerders hoeven deze pensioenbedragen niet meer uit te betalen. Het geld gaat terug naar het pensioenfonds of de verzekeraar. “Die hebben meestal een goed doel aangewezen waar dat geld naartoe gaat.”